Pomyślne przebycie kryzysu stwarza możliwość rozwoju i staje się szansą na nabycie nowych umiejętności radzenia sobie, jak również szansą na zmianę starych, niekiedy niefunkcjonalnych przekonań.

Kryzys psychiczny – szansa na zmianę?

Potocznie kryzys rozumie się jako okres przełomu, decydujących zmian. Kryzys psychiczny może być spowodowany wystąpieniem niespodziewanej sytuacji lub konfrontacją z krytycznym wydarzeniem. Mogą to być wydarzenia traumatyczne, naruszające poczucie bezpieczeństwa, które wiążą się z sytuacją zagrożenia życia, takie jak katastrofy, wypadki komunikacyjne czy doświadczenie przemocy. Jednakże kryzys może być również reakcją na każde wydarzenie stresujące o silnym charakterze np. rozwód, utrata pracy, rozstanie, poważna choroba lub chociażby utrata ważnego celu życiowego.

Czym jest kryzys psychiczny?

Osoba będąca w kryzysie odczuwa pojawiające się wydarzenia jako coś nagłego, nieoczekiwanego, spostrzega sytuację jako utratę lub zagrożenie, ma poczucie niepewności i utraty kontroli, jest w stanie napięcia emocjonalnego. Często towarzyszy jej poczucie bezradności. Według Caplana (amerykańskiego psychiatry jednego z twórców interwencji kryzysowej) o kryzysie psychicznym mówimy wówczas, gdy napotykamy przeszkody i nie jesteśmy w stanie tych przeszkód przezwyciężyć a zwykłe sposoby radzenia sobie z trudnościami zawodzą. Nasze wysiłki w walce z przeciwnościami stają się bezskuteczne, tracimy równowagę a nasze życie ulega dezorganizacji. To trochę tak jakbyśmy natrafili na mur a wszelkie sposoby i podejmowane próby pokonania go zawiodły.

Kryzysy wpisane są w ludzkie życie, każdy z nas może zachorować czy doznać zawodu miłosnego. Wielu sytuacji kryzysowych nie sposób uniknąć, są one konsekwencją nieprzewidzianych okoliczności, w obliczu których zawodzą wszystkie znane nam sposoby walki z przeciwnościami. Często też doprowadzają do nich problemy, przed konfrontacją z którymi nie jesteśmy w stanie już dłużej uciekać. Jednak to jak przeżyjemy sytuacje kryzysowe, zależy od tego jak sobie z nimi poradzimy. Warto zauważyć, że kryzys psychiczny możemy rozumieć nie tylko jako zagrożenie, ale także jako szansę. Pomyślne przebycie kryzysu stwarza możliwość rozwoju i staje się szansą na nabycie nowych umiejętności radzenia sobie, jak również szansą na zmianę starych, niekiedy niefunkcjonalnych przekonań. Dość często osoby, które doświadczyły kryzysu weryfikują swój system wartości, umacniając osobiste poczuciu sensu i celowości życia, w myśl zasady „co cię nie zabije, to cię wzmocni”.

Jak przezwyciężyć kryzys?

Niezwykle ważne jest to, aby osoba przeżywająca kryzys nie została w tej sytuacji sama. Bardzo istotne jest wsparcie z zewnątrz i czasem wystarcza wsparcie najbliższych. Ale w sytuacji, kiedy nie wiemy, co zrobić, brakuje nam wsparcia z otoczenia a wszystko wymyka nam się z pod kontroli i czujemy, że sami sobie nie poradzimy, warto wówczas sięgnąć po pomoc specjalisty. Interwencja kryzysowa to pomoc psychologiczna, której celem jest przywrócenie równowagi psychicznej poprzez zapewnienie wsparcia emocjonalnego, poczucia bezpieczeństwa i redukcji lęku. Pomoc ta nie ogranicza się tylko do wsparcia. Celem interwencji w sytuacji kryzysu jest także pomoc w zrozumieniu sytuacji i podjęciu najlepszych w danym momencie decyzji.

Poszukiwanie konstruktywnego wyjścia z sytuacji może złagodzić cierpienie i zmniejszyć poziom lęku, napięcia czy poczucia bezradności. Często pomoc w sytuacji kryzysu polega na towarzyszeniu osobie, która przeżywa trudne emocje, czuje się zagubiona bądź „nie ogarnia” rzeczywistości. Celem ma być zebranie sił, które pomogą stawić czoło zaistniałej sytuacji.

Interwencja kryzysowa jest działaniem krótkoterminowym, zmierzającym do udzielenia natychmiastowej pomocy osobom znajdującym się w sytuacji kryzysowej. Czasami to jedno a czasami kilka spotkań.

Gdzie szukać pomocy?

Z pomocy psychologicznej, w sytuacji zaistniałego kryzysu, można skorzystać w Ośrodkach Interwencji Kryzysowej, Poradniach Zdrowia Psychicznego jak i poradniach prywatnych, gdzie mamy możliwość wyboru odpowiedniego dla nas psychologa, psychoterapeuty. W przypadku wątpliwości co do konieczności skorzystania z pomocy bądź potrzeby szybkiej konsultacji dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z Telefonu Zaufania, gdzie mamy możliwość anonimowego kontaktu ze specjalistą.Każda sytuacja kryzysowa przy braku odpowiedniego wsparcia może okazać się zagrożeniem dla naszego dotychczasowego życia, może przejść w kryzys chroniczny. Ale może też okazać się dla nas szansą na uruchomienie swoich potencjałów. Poprzez wypracowanie nowych sposobów radzenia sobie szansą na rozwój i lepsze poznanie siebie. Przepracowany kryzys jest źródłem rozwoju osobistego i pozytywnych zmian w życiu.

Bibliografia:
W. Bandura-Madej; Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Interart 1996;
Dorota Kubacka – Jasiecka; Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych;
Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2010;