Psychiatra dla wielu brzmi jak wyrok, jakby już gorzej być nie mogło. Obawa przed naznaczeniem, wytknięciem, opinią otoczenia nie pozwala, by zrobić ten pierwszy krok. A przecież nie tak to powinno wyglądać.
Ciężko się przyznać do tego, że potrzebujemy pomocy. Często wstydzimy się swoich dolegliwości i nie mówimy innym o naszych problemach. Psychiatra jest osobą, do której można zwrócić się o pomoc – to specjalista od ludzkiej psychiki. Wie, jak funkcjonuje nasz mózg, w oparciu o medyczną wiedzę potrafi dobrać odpowiednie leczenie farmakologiczne jeśli jest taka potrzeba. Psychiatra i psycholog – te dwie jednostki wzajemnie ze sobą współpracują, to właśnie praca tego duetu może przynieść pożądane skutki i przyspieszyć leczenie chorej osoby.
Czy naprawdę potrzebuję pomocy?
– Weź się w garść, a jak nie potrafisz, to idź do psychologa lub psychiatry! – życzliwie namawia rodzina.
– Do psychiatry? Jeszcze nie oszalałam, chcesz ze mnie zrobić wariatkę? A co ludzie powiedzą?
Tak, tak, często to słyszę w gabinecie. Żyjemy w czasach trudnych, szybkich, komercyjnych, w pogoni za pracą, pieniędzmi i czasem, którego na wszystko brakuje. Poddawani jesteśmy codziennie niezliczonym wyborom – od tego co zjemy na obiad, którą drogą pojedziemy do pracy, jakie decyzje tam podejmiemy, itp. Nasz mózg codziennie przeładowywany jest informacjami, improwizujemy każdego dnia, poddawani jesteśmy manipulacji, naciskom, bywa że wymusza się na nas podejmowanie działań sprzecznych z naszym sumieniem. A jeszcze dom – po pracy trzeba przecież przypilnować dzieci w lekcjach, porozmawiać, czasem pójść na zebranie, posprzątać, wyprać, przygotować obiad na następny dzień i … tak w kółko. To wszystko sprawia, że jesteśmy wyczerpani, stajemy się drażliwi, coraz więcej bodźców wyzwala frustrację, lęk, pojawiają się bóle głowy, mięśni, zmęczenie, zaburzenia snu i koncentracji.
Warto wówczas skorzystać z pomocy specjalisty. To nie ujma, ani wstyd. Pamiętajmy, że im wcześniej zdecydujemy się zwrócić o pomoc, tym szybciej rozpoznana zostanie przyczyna naszych trudności, a także zastosowana potrzebna pomoc i wsparcie.
Kiedy warto zasięgnąć porady lekarza psychiatry?
Okoliczności, w których powinniśmy pomyśleć o pomocy specjalisty jest wiele. Kiedy masz poczucie, że coś się zmieniło, masz zmienny nastrój, łatwo Cię wyprowadzić z równowagi, krzyczysz na domowników, jesteś drażliwy; gdy nie masz energii i odczuwasz zmęczenie a wszelkie czynności wykonujesz z wielkim trudem; może masz również problemy z zaśnięciem? Budzisz się w nocy a sen nie daje wypoczynku?
Zauważyłeś, że izolujesz się od rodziny, znajomych, nie odbierasz telefonów, nie odpisujesz na maile, najchętniej zaszyłbyś się pod kocem na kanapie? Zdarzają Ci się sytuacje, że nagle odczuwasz niepokój w trakcie zakupów w markecie lub jazdy autobusem – uczucie silnego strachu, obawa, że, zemdlejesz, że zbierze się nad Tobą tłum ludzi, a Ty będziesz czuć się jeszcze bardziej niekomfortowo?
A może dokuczają Ci natrętne czynności, myśli, poświęcasz im sporo uwagi, jesteś bardzo niespokojny, jeśli ich nie zrealizujesz? Masz problemy z koncentracją, zapominasz się?
Doświadczasz nietypowych doznań zmysłowych? Słyszysz głosy, trzaski, które nie są słyszalne dla innych, widzisz osoby, przedmioty nawet duchy, których inni nie mogą zobaczyć lub masz doznania płynące z ciała (np. mrowienie, odczuwanie prądów, tiki nerwowe)? Masz poczucie, że jesteś podsłuchiwany, śledzony, że inni ludzie spiskują przeciwko Tobie? Jeśli któraś z powyższych sytuacji jest Ci bliska, czujesz, że to o Tobie – powinieneś zgłosić się do psychiatry i opowiedzieć mu o tym. Spotkasz się ze zrozumieniem a nie stygmatyzacją, psychiara zastanowi się, jaką drogę obrać, by Ci pomóc.
“Człowiek więcej boi się tworów własnego umysłu niż konkretnej rzeczywistości.”
Psycholog i psychoterapeuta – czym się różnią?
Psycholog, czyli osoba, która ukończyła studia psychologiczne zajmuje się psychoedukacją, konsultuje i doradza pacjentowi w ważnym i nurtującym go problemie. Przeprowadza diagnozę psychologiczną, tzn. wykonuje testy badające m. in. inteligencję, osobowość czy funkcje poznawcze (np. pamięć, koncentrację). Psycholog – w przeciwieństwie do lekarza psychiatry – nie może wystawić recepty.
Psychoterapeutą może być psycholog, lekarz psychiatra czy pedagog, który odbędzie specjalne szkolenia i uzyska certyfikat psychoterapeuty, dzięki czemu dopasuje terapię indywidualnie w zależności od potrzeb i trudności pacjenta. Warto rozmawiać. Mowa to dar, z którego mamy przywilej korzystać. Nie brońmy się przed tym.
Na czym polega leczenie?
Lekarz psychiatra, po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu proponuje plan leczenia, który powinien być dopasowany do indywidualnych problemów pacjenta. Wspólnie opracowana koncepcja, nie tylko farmakologiczna, jest szansą na lepszą współpracę w relacji lekarz-pacjent.